Created by,Mahi 17 ऑक्टोबर 2024
नमस्कार मित्रांनो,Loan Recovery Rules कर्ज घेणे जितके सोपे आहे तितकेच ते फेडताना अनेक वेळा लोकांना आजीची आठवण येते. याचा अर्थ कर्जाचा ईएमआय चुकल्यास बँकेकडून स्मरणपत्रे येऊ लागतात.
बँकेलाही कर्ज वसुली करण्याचा पूर्ण अधिकार आहे पण कर्जाची परतफेड न करणाऱ्यांना बँक त्रास देऊ शकत नाही. बँकेला कर्ज वसूल करण्याचे काही अधिकार आहेत, तर कर्ज धारकाला काही अधिकार (loan holde’s rights) देखील आहेत जे बँकेच्या वसुली एजंटच्या छळापासून त्याचे संरक्षण करण्यासाठी डिझाइन केलेले आहेत.
◊ Loan Recovery Rules
आजच्या महागाईच्या युगात स्वतःचे पैसे वाचवणे आणि आपली मोठी स्वप्ने पूर्ण करणे खूप अवघड आहे. एखादी व्यक्ती आपल्या बचतीतून हे काम करू शकत नाही. यासाठी कर्ज हा उत्तम पर्याय म्हणून काम करतो. मोठ्या रकमेची गरज कर्ज सेवांद्वारे क्षणार्धात सोडवली जाऊ शकते. आजकाल कार लोन, होम लोन, गोल्ड लोन, पर्सनल लोन यांसारख्या सुविधा ग्राहकांना सहज उपलब्ध करून दिल्या जात आहेत. सध्या बँका ग्राहकांना आकर्षित करण्यासाठी विविध प्रकारच्या ऑफर (loan offers from Bank) सादर करत असतात.
आता हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की कर्ज ही एक मोठी आर्थिक जबाबदारी आहे, त्यामुळे अशा परिस्थितीत तुम्हाला दर महिन्याला कर्जाचा ईएमआय वेळेवर भरावा लागेल. जर एखाद्या ग्राहकाने कर्ज घेतल्यानंतर निश्चित तारखेपर्यंत कर्जाचा हप्ता परत केला नाही, तर अशा परिस्थितीत बँका ग्राहकांना कॉल आणि संदेश पाठवण्यास सुरुवात करतात. बँकांच्या रिकव्हरी एजंटांनी पैसे न पाठवल्याबद्दल ग्राहकांना धमकावले, धमकावल्याचे अनेकवेळा दिसून आले आहे.
आता कर्ज घेतले आहे, ते फेडायचे आहे, परंतु वसुली करणाऱ्या एजंटचा दुजाभाव सहन करणे पूर्णपणे चुकीचे आहे. म्हणून, एक ग्राहक म्हणून, आपल्या हक्कांबद्दल जागरूक असणे आपल्यासाठी खूप महत्वाचे आहे. माहितीच्या अभावामुळे, तुम्ही रिकव्हरी एजंटच्या छळाचे बळी होऊ शकता. आणि जर तुमच्यासोबत असे काही घडत असेल तर आम्ही तुम्हाला ग्राहकांच्या हक्कांबद्दल सांगतो.
आरबीआयने याबाबत काही नियम केले आहेत. कर्ज न भरल्यास बँकेने आपल्या ग्राहकांना धमकावले तर ग्राहक पोलिसांकडे तक्रार करू शकतो आणि स्वत:साठी दंडही मागू शकतो. आम्ही तुम्हाला भारतातील ग्राहक हक्कांबद्दल माहिती देऊ.
◊ बँक डिफॉल्टरशी संपर्क साधण्यासाठी एक निश्चित वेळ आहे
जर कोणी कर्जाची परतफेड केली नाही तर बँकेला त्याचे पैसे वसूल करण्याचा पूर्ण अधिकार असणे स्वाभाविक आहे. परंतु या अधिकारामुळे बँक ग्राहकांच्या अधिकारांचे उल्लंघन करू शकत नाही. बँकांना RBI ने बनवलेले नियम (procedure for recovery of loan) पाळावे लागतील. बँक अधिकारी किंवा वसुली एजंट डिफॉल्टरला सकाळी ७ ते संध्याकाळी ७ या वेळेत कॉल करू शकतात. यासोबतच त्यांच्या घरी जाण्याची वेळही सकाळी ७ ते सायंकाळी ७. या वेळेबाहेर बँकेचा कोणताही प्रतिनिधी तुमच्या घरी आला तर तुम्ही फोन करून तक्रार नोंदवू शकता.
◊ तुम्हाला पैसे परत करायला वेळ मिळेल
तुमच्या माहितीसाठी, आम्ही तुम्हाला सांगतो की कर्ज घेणारा ग्राहक पुढील 90 दिवसांत हप्त्याचे पैसे जमा करत नसल्यास, बँक त्याला नोटीस बजावते. यानंतर, तुम्हाला पैसे जमा करण्यासाठी पुन्हा 60 दिवसांचा वेळ (bank defaulter alert) मिळेल. यानंतरही, जर एखाद्या व्यक्तीने पैसे जमा केले नाहीत, तर बँक त्याची गहाण ठेवलेली मालमत्ता म्हणजेच घर, कार म्हणजेच लिलाव करून त्याचे पैसे वसूल करू शकते.
◊ आशा प्रकारे आपण वसुली एजंटची मनमानी थांबवू शकतो
जर तुम्ही बँकेकडून कर्ज घेतले असेल तर ते तुम्हाला वेळेवर फेडावे लागणार हे उघड आहे. कर्जाचा हप्ता (Loan EMI) वेळेवर भरणे फार महत्वाचे आहे. तुम्ही तसे करण्यात अयशस्वी झाल्यास, बँकेने तैनात केलेले रिकव्हरी एजंट तुमच्याकडून पैसे काढण्याचा प्रयत्न करतात. बँक त्याच्या पुनर्प्राप्तीसाठी आपल्याशी संपर्क साधू शकते.
◊ बँकांना कर्जधारकांशी गैरवर्तन करण्याचा अधिकार नाही
परंतु येथे हे जाणून घेणे अत्यंत आवश्यक आहे की कोणत्याही बँक अधिकारी किंवा वसुली एजंटला कोणत्याही ग्राहकाशी गैरवर्तन करण्याचा अधिकार नाही. जर कोणी तुमचा मानसिक किंवा शारीरिक छळ करत असेल तर तुम्ही बँकेकडे तक्रार करू शकता. त्याच्यावर आरबीआयच्या नियमानुसार कारवाई केली जाईल. याशिवाय पोलिसांत तक्रार करून तुम्हाला दंडही होऊ शकतो.
- वाचा महत्वाची बातमी