Created by MS 23 ऑक्टोबर 2024
नमस्कार मित्रांनो, आज आपण पाहणार आहोत कर्ज जामीनदार होण्याचे धोके: Loan Guarantor म्हणजेच जामीनदार होण्यापूर्वी, तुमच्या जबाबदाऱ्या आणि कुटुंबावर होणारे परिणाम जाणून घेणार आहोत.
एखाद्याच्या कर्जासाठी हमीदार(Guarantor )बनणे ही एक महत्त्वपूर्ण आर्थिक जबाबदारी आहे, ज्यामध्ये भारतीय कायद्यांनुसार अनेक जोखीम आणि जबाबदाऱ्या आहेत. ही जबाबदारी स्वीकारण्यापूर्वी त्याचे परिणाम समजून घेणे आवश्यक आहे. येथे हमीदार होण्याचे मुख्य धोके, हमी रद्द करण्याच्या शक्यता आणि जामीनदाराच्या मृत्यूनंतर कुटुंबातील सदस्यांवर होणाऱ्या परिणामांबद्दल माहिती आहे.
♦ Loan Guarantor (कर्ज जामीनदार) होण्याचे धोके
- प्राथमिक दायित्व(Primary Liability): मुख्य कर्जदाराने कर्जाची परतफेड केली नाही तर हमीदार म्हणून तुम्ही कर्जाची परतफेड करण्याचे वचन देता. भारतीय करार कायदा 1872 अंतर्गत, जामीनदाराची जबाबदारी कर्जदाराच्या जबाबदारीइतकीच आहे, अन्यथा सहमती नसल्यास (कलम 128). याचा अर्थ असा की कर्जदार कर्जदाराविरुद्ध इतर कोणताही आश्रय न घेता जामीनदाराकडून पेमेंटची मागणी करू शकतो.
- आर्थिक भार(Financial Burden): तुम्हाला थकीत कर्जाची रक्कम व्याजासह आणि संबंधित दंड भरावी लागेल, जे आर्थिकदृष्ट्या बोजा असू शकते, विशेषत: जेव्हा कर्जाची रक्कम मोठी असते.
- क्रेडिट स्कोअरवर परिणाम(Impact on Credit Score): कर्जाचा बोजा तुमच्या क्रेडिट स्कोअरवर परिणाम करू शकतो, ज्यामुळे भविष्यात कर्ज मिळवण्याची तुमची क्षमता कमी होते.
कायदेशीर कार्यवाही: कर्जदार कर्जाची परतफेड करण्यात अयशस्वी झाल्यास, सावकार हमीदाराविरुद्ध कायदेशीर कार्यवाही सुरू करू शकतो. यामुळे तणाव, कायदेशीर खर्च आणि न्यायालयाने सावकाराच्या बाजूने निर्णय दिल्यास, मालमत्ता जप्तीचा धोका निर्माण होऊ शकतो. - कायदेशीर कार्यवाही(Legal Proceedings): कर्जदार कर्जाची परतफेड करण्यात अयशस्वी झाल्यास, सावकार हमीदाराविरुद्ध कायदेशीर कार्यवाही सुरू करू शकतो. यामुळे तणाव, कायदेशीर खर्च आणि न्यायालयाने सावकाराच्या बाजूने निर्णय दिल्यास, मालमत्ता जप्तीचा धोका निर्माण होऊ शकतो.
♦ हमी(Guarantor ) रद्द करण्याची प्रक्रिया
एकदा आपण हमीपत्रावर स्वाक्षरी केली की त्यातून बाहेर पडणे आव्हानात्मक असू शकते. येथे काही महत्त्वाचे मुद्दे आहेत:
- सावकाराची संमती(Consent of the Lender): हमीतून बाहेर पडण्यासाठी सावकाराची संमती आवश्यक आहे. जोपर्यंत योग्य नवीन हमीदार प्रदान केला जात नाही किंवा इतर सुरक्षा व्यवस्था केल्या जात नाही तोपर्यंत सावकार तुम्हाला हमीतून मुक्त करण्यास सहमती देऊ शकत नाही.
- सतत हमी रद्द करणे(Revocation of Continuing Guarantee): भारतीय करार कायदा 1872 च्या कलम 130 नुसार, भविष्यातील व्यवहारांसाठी हमीदाराकडून सतत हमी रद्द केली जाऊ शकते. तथापि, हे रद्द करण्याच्या सूचनेपूर्वी केलेल्या व्यवहारांच्या जबाबदारीपासून हमीदाराला मुक्त करत नाही.
- कराराच्या अटी(Agreement Terms): हमी कराराच्या अटी हमीदार कसे आणि केव्हा बाहेर पडू शकतात हे निर्दिष्ट करतील. स्वाक्षरी करण्यापूर्वी या अटींचे पुनरावलोकन करणे महत्त्वाचे आहे.
♦ Loan Guarantor च्या मृत्यूनंतर जबाबदारीचे हस्तांतरण
कर्ज जामीनदाराच्या मृत्यूनंतर अनेक शक्यता उद्भवू शकतात:
- इस्टेट दायित्व: मृत जामीनदाराची जबाबदारी आपोआप कुटुंबातील सदस्यांकडे जात नाही. तथापि, गॅरेंटरच्या मालमत्तेला हमीच्या मर्यादेपर्यंत जबाबदार धरले जाऊ शकते. कर्जदार मृत जामीनदाराच्या इस्टेटमधून थकित कर्जाची रक्कम वसूल करण्याचा दावा करू शकतो.
- उत्तराधिकार: जर हमीदाराची मालमत्ता जबाबदारी पूर्ण करण्यासाठी पुरेशी नसेल, तर कुटुंबातील उर्वरित सदस्य वैयक्तिकरित्या जबाबदार नाहीत जोपर्यंत त्यांनी स्पष्टपणे हमी घेतली नाही किंवा सह-जामीनदार आहेत.
- कायदेशीर चौकट: भारतीय करार कायदा 1872 च्या कलम 131 नुसार, हमीदाराचा मृत्यू झाल्यास, दुसरा करार नसल्यास, भविष्यातील व्यवहारांसाठी सतत हमी रद्द केली जाते. तथापि, गॅरेंटरच्या मृत्यूपूर्वीच्या व्यवहारांची जबाबदारी त्याच्या मालमत्तेपर्यंत असते.
♦ कर्जाचा जामीनदार होण्यापूर्वी घ्यावयाची काळजी
- कर्जदाराची आर्थिक परिस्थिती समजून घ्या: तुम्हाला कर्जदाराची आर्थिक परिस्थिती आणि कर्जाची परतफेड करण्याची क्षमता समजली आहे याची खात्री करा.
- कराराचे पूर्ण पुनरावलोकन करा: हमी कराराच्या अटी व शर्ती काळजीपूर्वक वाचा आणि समजून घ्या. आवश्यक असल्यास कायदेशीर सल्ला घ्या.
- तुमचे दायित्व मर्यादित करा: शक्य असल्यास, विशिष्ट रक्कम किंवा कालावधीसाठी तुमचे दायित्व मर्यादित करण्यासाठी वाटाघाटी करा.
- नोंदी ठेवा: हमीशी संबंधित सर्व संप्रेषणे आणि दस्तऐवजांचे तपशीलवार रेकॉर्ड ठेवा. कोणत्याही वादाच्या बाबतीत हे उपयुक्त ठरू शकते.
♦ कर्ज हमीदाराचा वापर कमी
कर्ज संरक्षण विमा उत्पादनांकडे वळत असल्याने अलिकडच्या वर्षांत जामीनदारांच्या वापरात घट झाली आहे. कर्जदार आणि कर्जदार वैयक्तिक जामीनदारांवरील अवलंबित्व कमी करण्यासाठी डीफॉल्ट झाल्यास थकित कर्जाची रक्कम कव्हर करणाऱ्या विमा पॉलिसींची निवड करत आहेत.
⇒ सारांश
कर्ज जामीनदार बनणे जोखीम आणि जबाबदारीने परिपूर्ण आहे. तुम्हाला कायदेशीर परिणाम आणि संभाव्य आर्थिक भार पूर्णपणे समजून घेणे आवश्यक आहे. कर्जदाराने कर्जाची परतफेड केली नाही, तर जामीनदाराला ही जबाबदारी घ्यावी लागते. गॅरंटीमधून बाहेर पडणे कठीण आहे आणि सहसा कर्जदाराची संमती आवश्यक असते. गॅरेंटरच्या मृत्यूनंतर उत्तरदायित्व त्याच्या मालमत्तेवर लागू होते आणि जोपर्यंत दुसरा करार होत नाही तोपर्यंत ती कुटुंबातील सदस्यांना दिली जात नाही. हमी अटींचे सखोल पुनरावलोकन करणे आणि कर्जदाराची आर्थिक स्थिती समजून घेणे ही जोखीम कमी करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण पावले आहेत.
टीप: हा लेख केवळ माहिती प्रदान करतो आणि व्यावसायिक सल्ला म्हणून घेऊ नये.
अधिक माहिती साठी वाचा महत्वपूर्ण बातमी