Created by Aman 06 NOV 2024
नमस्कार वाचक मित्रांनो,Property Registry Rule मालमत्तेची नोंदणी केल्यानंतरही तुम्ही मालक होत नाही, हे सर्वात महत्त्वाचे काम आहे.जेव्हा एखादी व्यक्ती नवीन मालमत्ता विकत घेते आणि नोंदणीकृत होते, तेव्हा तो खूप उत्साही आणि आरामशीर होतो. कारण बहुतेक लोकांना असे वाटते की एकदा मालमत्तेची नोंदणी झाली की ते तिचे मालक होतात.
पण, तुम्हाला माहीत आहे का की फक्त नोंदणी केल्याने कोणतीही मालमत्ता तुमच्या नावावर येत नाही? नोंदणी ही फक्त एक अधिकृत प्रक्रिया आहे जी तुम्हाला मालमत्तेचे मालक म्हणून ओळखते, परंतु आणखी एक प्रक्रिया देखील आहे जी करणे खूप महत्वाचे आहे.
जेव्हाही आपण नवीन घर किंवा जमीन खरेदी करतो तेव्हा त्यावर आमचा मालकी हक्क सिद्ध करण्यासाठी ते नोंदणीकृत करतो. कारण रजिस्ट्री हा मालमत्तेसंबंधीचा सर्वात महत्त्वाचा दस्तऐवज आहे. अनेकदा, नोंदणी झाल्यानंतर, लोकांना खात्री वाटते की त्यांना आता त्या मालमत्तेचे मालकी हक्क मिळाले आहेत. पण तसे नाही. तुम्हाला माहिती आहे का की प्रॉपर्टी रजिस्ट्री व्यतिरिक्त आणखी एक महत्वाची प्रक्रिया आहे जी पूर्ण करायची आहे? खाली दिलेल्या बातमीत सविस्तर समजून घेऊयात.
⇓ नोंदणी कायद्यांतर्गत तरतूद
भारतातील मालमत्ता खरेदी-विक्रीचे नियम भारतीय नोंदणी कायद्यांतर्गत (Rules for buying and selling property) प्रदान केले आहेत. या कायद्यानुसार १०० रुपये किंवा त्याहून अधिक किमतीची मालमत्ता दुसऱ्या व्यक्तीच्या नावे हस्तांतरित करण्यासाठी नोंदणी अनिवार्य आहे. तुम्हाला तुमची मालमत्ता दुसऱ्या व्यक्तीकडे हस्तांतरित करायची असेल, तर त्यासाठी लिखित कागदपत्र असणे आवश्यक आहे. हा दस्तऐवज (property document) हा पुरावा आहे की तुम्ही मालमत्तेचे कायदेशीर मालक आहात आणि ते हस्तांतरित करण्यासाठी तुम्ही अधिकृत आहात.,Property Registry Rule
शिवाय, या मालमत्तेचे हस्तांतरण तुमच्या जवळच्या उपनिबंधक कार्यालयात (Sub-Registrar Office) नोंदणीकृत करणे आवश्यक आहे. नोंदणी प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतरच, मालमत्ता अधिकृतपणे हस्तांतरित केली जाते, ज्यामुळे नवीन मालकास मालमत्तेची कायदेशीर मालकी (property dispute) मिळते. या प्रक्रियेशिवाय, मालमत्तेची मालकी विवादित होऊ शकते. त्यामुळे मालमत्तेच्या नोंदणीकडे गांभीर्याने लक्ष द्यावे, जेणेकरून भविष्यात कोणतीही कायदेशीर अडचण टाळता येईल.
⇓ तुमच्या नावावर मालमत्तेचे फेरफार(Property Mutation)
मालमत्तेची खरेदी केल्यानंतर केवळ नोंदणी करून घेणे पुरेसे नाही; मालमत्तेचे फेरफार तुमच्या नावावर करून घेणेही आवश्यक आहे. उत्परिवर्तन म्हणजे मालमत्तेच्या मालकीमध्ये बदल करणे, ज्याद्वारे नवीन मालकाच्या नावावर रेकॉर्ड अधिकृतपणे अद्यतनित केले जातात. काहीवेळा असे होऊ शकते की तुम्ही खरेदी करत असलेल्या मालमत्तेच्या आधीच्या मालकाने मोठे कर्ज घेतले असेल किंवा तीच मालमत्ता काही फसवणुकीखाली दोन वेगवेगळ्या लोकांना विकली गेली असेल. अशा वेळी म्युटेशन न झाल्यास तुम्हाला मोठे नुकसान सहन करावे लागते.
म्हणून, जेव्हा तुम्ही नोंदणी कराल, तेव्हा उत्परिवर्तन तुमच्या नावावर असल्याची खात्री करा. असे केल्याने तुम्ही मालमत्तेचे सर्व हक्क मिळवू शकता आणि भविष्यात कोणतीही कायदेशीर समस्या टाळू शकता. म्युटेशनसाठी संबंधित सरकारी कार्यालयात अर्ज करावा लागतो आणि ही प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतरच तुम्ही मालमत्तेचे कायदेशीर मालक बनता.
⇓ सर्वात महत्वाची ही पायरी
जेव्हा तुम्ही एखादी मालमत्ता खरेदी करता आणि ती नोंदणीकृत (registry) कराल तेव्हा ती उत्परिवर्तित करणे सर्वात महत्त्वाचे आहे. सामान्य भाषेत, मालमत्तेच्या हस्तांतरणास ढिकल-खारिज असेही म्हणतात. आम्ही तुम्हाला सांगतो की, नोंदणी झाल्यानंतर तुम्हाला त्या मालमत्तेची अधिकृत मालकी मिळते.
परंतु त्या मालमत्तेवरील तुमचे पूर्ण अधिकार नोंदणीनंतर मालमत्तेवर पूर्ण अधिकार केव्हा मिळतात तर तुम्ही नोंदणी आणि नाकारण्याची प्रक्रिया पूर्ण केल्यावरच उपलब्ध होतात. नोंदणीनंतर उत्परिवर्तन करणे ही एक महत्त्वाची पायरी आहे, ज्याकडे तुम्ही दुर्लक्ष करू नये. हे सुनिश्चित करते की भविष्यात आपण आपल्या अधिकारांचे संरक्षण करू शकता आणि मालमत्तेशी संबंधित कोणत्याही समस्या टाळू शकता.